کد مطلب:35219 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:34

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيا رسيدن به مقام عصمت انحصاري است؟

آنچه در جهان امكان يافت ميشود، موهبت الهي است: «وما بِكم مِن نعمة فمِن الله» نحل/53؛ وليّ نعمت نعمتها خداست، ليكن درجات مواهب خدا فرق ميكند، علل عادي بعضي از امور، فراوان و مشهود است و علل بعضي ديگر مخفي است و گر نه انسان چيزي را با تفويض و اختيار مالك نميشود كه خدا در تحقق آن نقشي نداشته باشد. هر موجود ممكني به استناد واجب يافت ميشود، حتي علوم عادي هم معلّمش خداي سبحان است: «عَلَّم الانسان ما لم يَعلم» علق/5.

انسان ميتواند با رياضت شرعي و تهذيب نفس، به مقام عصمت دست يابد؛ عصمت منحصر به پپغمبران و امامان معصوم(ع) نيست، البته هر پيغمبر يا امامي بايد معصوم باشذ، ولي هر معصومي پيغمبر يا امام نيست. با تهذيب نفس ميتوان نسبت به آينده مصون ماند و نيز ممكن است گذشته را با كفارات و ... جبران كرد اما نميتوان آن را به گونهاي ترميم كرد كه عصمت نسبت به گذشته تحصيل شود؛ چون نميتوان واقع شده را تغيير داد، گرچه هر انساني ميتواند قبل از بلوع، در سايه تعليم و تربيت و تهذيب و تزكيه به جايي برسد كه در هنگام بلوغ معصوم باشد.

كسي كه از تعليم و تربيت صحيح اولياي الهي بهرهمند است، ممكن است به مقامي از عصمت نايل شود كه در مسائل علمي نيز اشتباه نكند: «اِن تَتّقوا الله يَجعل لكم فُرقانا» انفال/29، فاروق محض نصيب او گردد، نه بد بفهمد و نه فهميدهها را بد نگه دارد، گرچه ممكن است بعضي از چيزها را نداند، چون عصمت نيز مانند ساير كمالات وجودي داراي درجات و شئون و شُعب است، نه اين كه در همه افراد يكسان باشد.

آنچه انحصاري و موهبتي است و كسي نميتواند با تلاش و كوشش آن را كسب كند نبوّت، رسالت و امامت است: «الله أعلم حيث يجعل رسالته» انعام/124. امامان معصوم تنها دوازده نفرند ولي معصوم شدن ممكن است، همچنان كه حضرت فاطمه زهرا (عليها أفضل صلوات المصلين) داراي ملكه عصمت بود بدون آن كه داراي سمت نبوت، رسالت و امامت باشد.

عصمت علمي و عملي گرچه هر دو موهبت است، ولي انسان ميتواند زمينه اين دو را در خود فراهم كند تا خداي سبحان كه وهّاب مطلق است، برابر استعداد فراهم شده، كمال عصمت را عطا كند: «وَ اتاكم مِن كلَّ ما سَألتَموه» ابراهيم/124. يعني هر چه را به لسان استعداد سئوال كرديد جواب آن آماده است و خداي سبحان عطا خواهد كرد: «لكل مسأله منك سمع حاضر» (مفاتيحالجنان/اعمال ماه رجب).

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن كريم ج 9 (سيرة رسول اكرم در قرآن)